13 Reasons Why : Θύμα και Θύτης στο ίδιο κάδρο

Έχουν περάσει μέρες από τη στιγμή που ολοκλήρωσα τη καινούργια YA σειρά του Netflix “13 Reasons Why” και ακόμα δεν μπορώ να τη βγάλω από το μυαλό μου. Όχι γιατί ήταν μια εκπληκτική σειρά. Απέχει πολύ από το να είναι. Ούτε για τις σκληρές της εικόνες, αλλά γιατί την ιστορία που εξιστορεί την έχουμε ζήσει όλοι μας. Παίζοντας τον έναν ή τον άλλο ρόλο. Ίσως, χωρίς να το ξέρουμε ή να το έχουμε συνειδητοποιήσει. 

Ο Clay μια μέρα, γυρνώντας από το σχολείο, θα βρει ένα δέμα στην πόρτα του σπιτιού του. Μέσα θα ανακαλύψει 7 κασέτες στις οποίες μια φίλη του, η Hannah, έχει ηχογραφήσει τους λόγους που την οδήγησαν στην απόφαση να δώσει τέλος στην ζωή της. Και ένας από αυτούς τους λόγους είναι και ο Clay. Τελευταία της επιθυμία είναι να ακούσουν αυτές τις κασέτες όλοι όσοι είναι υπαίτιοι για την αυτοκτονία της.

 Εδώ οι δημιουργοί κάνουν κάτι διαφορετικό από ότι έχω δει σε άλλη σειρά ή ταινία με παρόμοιο περιεχόμενο. Είναι το θύμα και ο θύτης ταυτόχρονα. Στο ίδιο κάδρο. 

Δώσε λοιπόν στον εαυτό σου μια ευκαιρία να καταλάβεις πώς είναι να είσαι ο άλλος ρόλος – όποιος από τους δύο είναι αυτός. Γιατί ίσως – εάν όχι σίγουρα – ήσουν, είσαι, ή μπορεί μια μέρα να γίνεις, η Hannah, o Justin, η Jessica, ο Alex, o Tyler, η Courtney, ο Marcus, ο Zach, ο Ryan, η Sheri, ο Clay, ο Bryce ή ο κ.Porter. 

Όπως ήμουν, είμαι, ή μπορεί να γίνω κι εγώ.

Νικήτας Ηλιόπουλος

Πράγματι, το “13 Λόγοι” είναι μια σειρά που δεν βγαίνει από το μυαλό σου αλλά και την καρδιά σου εύκολα. Είναι μια δυνατή, ωμή, ρεαλιστική, μοντέρνα και πραγματικά νεανική σειρά.

Πώς μπορείς να εξηγήσεις γιατί ένας άνθρωπος αυτοκτονεί; Πώς οδηγείται στο σημείο να θεωρεί ότι η ζωή του είναι τόσο δυσβάστακτη και απάνθρωπη και ότι η μόνη διέξοδος που έχει για να σταματήσει το μαρτύριο που αισθάνεται, είναι να την τερματίσει; Η σειρά αυτή μας δίνει 13 λόγους γιατί, διηγούμενη 13 ιστορίες που αφορούν 13 διαφορετικά πρόσωπα, το καθένα από τα οποία “συνέβαλε” με τον δικό του τρόπο με πράξη ή παράλειψη ώστε η ηρωίδα Hannah  να αυτοκτονήσει. Στη σειρά υπάρχουν αρκετά δομικά ελαττώματα, ευκολίες στην πλοκή και μελοδραματικές στιγμές, αλλά δεν έχουν καμία σημασία αυτά. Είναι ίσως η πρώτη φορά που τηλεοπτικό προϊόν συλλαμβάνει με ακρίβεια πώς είναι να είσαι έφηβος.

Τα παιδιά δεν είναι αθώα. Ή αγνά.  Η άγνοια δεν σημαίνει αθωότητα και το νεαρόν της ηλικίας δεν αποτελεί δικαιολογία του τύπου ‘έλα μωρέ παιδιά είναι’ για την άσχημη συμπεριφορά που επιδεικνύουν μεταξύ τους. Ειδικά πλέον στην σημερινή εποχή του facebook, των κινητών τηλεφώνων και του youtube, όπου τα πάντα μπορούν να μείνουν στην αιωνιότητα του διαδικτύου, το να πηγαίνεις στο σχολείο και να προσπαθείς να επιβιώσεις μέσα σε αυτό πρέπει να είναι ακόμη πιο δύσκολο. Και η σειρά αυτό κάνει. Μας δείχνει αυτό το μπερδεμένο κουβάρι της εφηβείας, όπου ακόμη και οι στερεοτυπικοί χαρακτήρες είναι αληθινοί. Ο ωμός ρεαλισμός είναι το πιο δυνατό χαρακτηριστικό της σειράς, δείχνοντας την επιπολαιότητα και την ανωριμότητα των συμμαθητών της Hannah που θα μπορούσαν να είναι και οι δικοί μας συμμαθητές ή ακόμη ακόμη, να έχουμε υπάρξει, όπως λέει πολύ εύστοχα πιο πάνω ο Νικήτας, κι εμείς οι ίδιοι οι συμμαθητές αυτοί. Δεν υπάρχουν καθαρά καλοί και κακοί χαρακτήρες και παρότι η σειρά έχει έναν ηθικοπλαστικό χαρακτήρα ρητορείας -χωρίς αυτό να την κάνει εκπαιδευτική και τύπου συντηρητική τηλεόραση του κατηχητικού ή του καθωσπρεπισμού- δεν φοβάται να μιλήσει με ευθύτητα για το θέμα του σχολικού εκφοβισμού, της κυρίαρχης μισογυνίστικης κουλτούρας, του κουτσομπολιού, της αδυναμίας των καλοπροαίρετων και μη, μοντέρνων και μη, γονιών και δασκάλων να καταλάβουν τους εφήβους μαθητές, αλλά και την αδυναμία των ίδιων των παιδιών που υποχωρούν μπροστά στην πίεση των υπόλοιπων συμμαθητών τους και πρέπει να “είναι κάπως”, να “συμπεριφέρονται κάπως”.

Η σειρά είναι δύσκολη και έχει σκληρές σκηνές με θυμό, απομυθοποιώντας πολλά πράγματα, σίγουρα δεν είναι για ένα ευχάριστο απόγευμα. Παρουσιάζοντας δε τους 13 αυτούς λόγους, ξετυλίγοντας το κουβάρι της ιστορίας ως ένα μυστήριο σε κάνει να κολλήσεις και μόλις ένα επεισόδιο τελειώνει, να θες να αρχίσεις αμέσως το άλλο. Παράλληλα, η μητέρα της  Hannah προσπαθεί και η ίδια να μάθει το γιατί με αποτέλεσμα να εντείνεται και το κλίμα συνωμοσίας και να ξεσκεπάζεται με έντονο τρόπο αυτό που προανέφερα, ότι δηλαδή τα παιδιά δεν είναι πάντα τόσο αγνά και αθώα. Ούτε και οι ‘μεγάλοι’ είναι. Και ειδικά επειδή οι μεγάλοι πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί και δίκαιοι.

Ωστόσο, δεν νομίζω πως το σίριαλ αυτό θέλει να σου πει κάτι που περιορίζεται μόνο στους νέους μαθητές. Try not to be a dick στους άλλους γύρω σου είναι η ατάκα και μια πολύ καλή σκέψη για να την κρατήσουμε προσπαθώντας να ζήσουμε στην καθημερινότητά μας μέσα στην κοινωνία. Οι άνθρωποι ήταν, είναι και θα είναι επιθετικοί μεταξύ τους και πολλές φορές οι καλές προθέσεις απλώς δεν αρκούν. Ας προσπαθήσουμε να είμαστε τουλάχιστον περισσότερο καλοί ο ένας με τον άλλον.

Semiramis