Αφιέρωμα στην ποίηση

March 21, 2020

By Συντακτική Ομάδα

Για τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης σκεφτήκαμε να προτείνουμε αγαπημένα μας ποιήματα, βιβλία ποίησης και βίντεο, ώστε να μπορεί να βρει ο κάθε αναγνώστης αυτό που του ταιριάζει για να απολαύσει και να αγαπήσει αυτή τη μορφή λογοτεχνίας. Γιατί όπως είπε και ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, «Ποίηση είναι η έκφραση του ωραίου, διαμέσου λέξεων περίτεχνα υφασμένων μεταξύ τους».

Hold Your Own, Kate Tempest (προτείνει ο Θάνος Φιλάνης)

Το Hold Your Own ξεκινά με το retelling ενός μύθου: Όταν ο μάντης Τειρεσίας είδε δύο φίδια να ερωτοτροπούν στο δάσος, τιμωρήθηκε από την Ήρα, με το να μεταμορφωθεί σε γυναίκα. Στο τέλος της “ποινής” του, ο Δίας και η Ήρα του ζήτησαν να τους λύσει μια διαφωνία γύρω από το αν οι άντρες ή οι γυναίκες απολαμβάνουν τον έρωτα περισσότερο. Ο Τειρεσίας απάντησε χωρίς δεύτερη σκέψη “οι γυναίκες” και η Ήρα, εξοργισμένη, επειδή υποστήριζε το αντίθετο, τον τύφλωσε. Ο Δίας, που τον λυπήθηκε, τον αντάμειψε με το δώρο της μαντικής.

Αυτός είναι ο αφηγηματικός πυρήνας γύρω από τον οποίο η Kate Tempest, χτίζει το έργο της, παρατηρώντας το σύγχρονο βρετανικό αστικό τοπίο μέσα από μια μυθολογική ματιά, με παρόμοιο τρόπο με το πρώτο της βιβλίο, Brand New Ancients, αλλά αυτή τη φορά με πολύ πιο φιλόδοξους στόχους. Μέσα από την φυλομεταβατική εμπειρία του πρωταγωνιστή της, η ποιήτρια (και επίσης ράπερ, ρίξτε μια ματιά στο άλμπουμ της, Let them Eat Chaos) συνθέτει ένα έπος με θέμα την αρρενωπότητα, την θηλυκότητα και την ανθρωπότητα εν γένει, ξεκινώντας από τα παιδικά χρόνια και οδηγώντας άντρες και γυναίκες, μέσα από την ενηλικίωση, σε ένα αναπάντεχο, σοκαριστικό κρεσέντο στο τελευταίο μέρος.

Λόγω και του background της Kate Tempest, το Hold Your Own δίνει την εντύπωση ότι είναι γραμμένο κυρίως για να διαβάζεται ως spoken word poetry και επωφελείται από μια ανάγνωση χωρίς διακοπές, ώστε να ακολουθήσετε σωστά την κλιμάκωση του ρυθμού του. Απλά φροντίστε να μην σας ενοχλήσουν για ένα απόγευμα και ετοιμαστείτε για ένα εντυπωσιακό έργο που θα μείνει μαζί σας για καιρό μετά την ανάγνωση.

“Ο έρωτας δεν ήταν…”, Κωστής Μοσκώφ (προτείνει η Sweet Jane Eyre)

Σημαντικός και όχι αναγνωρισμένος όσο του πρέπει, ο Κωστής Μοσκώφ είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και διεισδυτικές ποιητικές πένες του περασμένου αιώνα. Ακροβατώντας τεχνικά ανάμεσα στην γενιά της αμφισβήτησης, την θρυλική γενιά του ’70, και την μέχρι και σήμερα νεφελώδη γενιά του ’80, τα ποιήματά του έχουν ως κύρια θέματα τον έρωτα και την ιστορία. Εκτός από το μικρό αλλά πολύ σημαντικό ποιητικό του έργο, άφησε πίσω του δοκίμια, πεζά και μεταφράσεις από τα Αραβικά και τα Εβραϊκά. Το παρακάτω ποίημα είναι από την συλλογή Για τον έρωτα και την Επανάσταση (εκδόσεις Καστανιώτης, 1990).

Ο έρωτας δεν ήταν για μας γέφυρα·
τρόμαξες·
έμεινες μόνη στη σκοτεινή όχθη·
– και εγώ
σε περιμένω από την εποχή του χαλκού.

Ποιος σήκωσε τα κύματα
και τούς ανέμους;
Ποιος γέννησε την ιστορία
δίχως πρόσωπο;
Ποιος σε έριξε
ακόμα ζωντανή μες στους νεκρούς;

Έχω ανάψει την πυρά
να ζεστάνω
τον κόσμο όλο
με την αγάπη μας.

Πότε θα έρθεις;

“The Healing” a poem by Nikita Gill (προτείνει η Sissy Michailidou)

Sometimes healing
is the way you become yourself,
a path made of thorns
which could lead you
to your own incredible destiny.

Sometimes healing
is how Little Red Riding Hood
became the wolf,
because every woman
has a howl trapped in her chest.

Sometimes healing
is how Cinderella
never gave up on herself,
because she knew deep down
how to love herself.

Sometimes healing
is the story of a villainess
who was not a villainess at all,
just someone hurting from their trauma
and not having a good friend to call.

Sometimes healing
wears the name of a human
when you are stuck in a tower
with no οther way down
but your own long hair.

But on most days healing
wears your own name
painted in your own blood,
messy, hard to tame,
but the only way to learn self-love.

Στο βιβλίο της “Fierce Fairytales and Other Stories to Stir Your Soul” η ποιήτρια Nikita Gill αναδιηγείται κλασσικά παραμύθια με άκρατη συμπόνια για τους χαρακτήρες και τη συχνή σύνδεσή τους με πραγματικές σύγχρονες εμπειρίες. Δεν είναι τυχαίο ότι, η δημοφιλής στο instagram ποιήτρια, έχει αγγίξει χιλιάδες κόσμο, κάνοντας προσβάσιμη και οικεία την ποίηση σε μεγαλύτερο εύρος ατόμων. Το συγκεκριμένο ποίημα συμπυκνώνει σημαντικά στοιχεία όλων των υπόλοιπων ποιημάτων της. Γράφει γύρω από το ψυχικό τραύμα, τις ανθρώπινες σχέσεις, τον φεμινισμό, δίνοντας με έναν στοργικό τόνο δύναμη και επιβεβαίωση. Όπως οι ήρωες των παραμυθιών, έτσι και ο καθένας μπορεί να αντιμετωπίσει τους δαίμονές του και να επιβιώσει. Η Nikita Gill δείχνει ότι τα διασημότερα παραμύθια κάποιες φορές είναι πιο σκοτεινά απ’ όσο φανταζόμασταν, και οι ήρωές τους πιο κοντά μας απ’ όσο πιστεύαμε. Εκτός από τα παραμύθια, εμπνέεται πολύ έντονα και από την ελληνική μυθολογία. Ίσως ιδανικότερο θα ήταν το βιβλίο να διαβαστεί από νεαρές γυναίκες, αλλά και από όλους όσους επιθυμούν να διαβάσουν κάτι θετικό για την ψυχική δύναμη και την αυτο-αγάπη.

“Otherwise”, Jane Kenyon (προτείνει η spirou)

Πολλοί ποιητές γράφουν ποιήματα για επικές μάχες, μεγάλες αγάπες και σημαντικά γεγονότα. Όταν όμως γράφουν για απλές καθημερινές στιγμές και “πεζά” ανθρώπινα συναισθήματα, ίσως να μιλάνε κατευθείαν στην ψυχή του κάθε ανθρώπου. Αυτό κάνει η Jane Kenyon, κάνοντάς μας να εκτιμήσουμε κάθε στιγμή της ημέρας μας.

I got out of bed
on two strong legs.
It might have been
otherwise. I ate
cereal, sweet
milk, ripe, flawless
peach. It might
have been otherwise.
I took the dog uphill
to the birch wood.
All morning I did
the work I love.

At noon I lay down
with my mate. It might
have been otherwise.
We ate dinner together
at a table with silver
candlesticks. It might
have been otherwise.
I slept in a bed
in a room with paintings
on the walls, and
planned another day
just like this day.
But one day, I know,
it will be otherwise.

“How to cast a spell  ”, Αγγέλα Γαβρίλη (προτείνει η Νικολέτα Μπαλοπήτου)

1.AD
Υπάρχει εποχή να σπείρεις και υπάρχει εποχή να θερίσεις.
Κι ανάμεσά τους, υπάρχει η εποχή της Μάγισσας.

2.HAD
Υπάρχει καιρός που οι θνητοί θρηνούν
και καιρός που οι θρήνοι δεν αρκούν:
αυτός είναι ο καιρός της Μάγισσας.

3.DA Ξυπνά και περιμένει.
Το άνοιγμα,
περιμένει.

4.KED
Ανάμεσα στην πάνω και την κάτω σιαγώνα των θεών,
όταν να δαγκώσουν προσπαθούν ένα κομμάτι σάρκας
ή να φτύσουν κάνα κόκκαλο από το λαιμό τους.

5.HAB
Τότε καλά στοχεύει και πετά ίσια στο στομάχι τους,
μια ανάποδη πεντάλφα.
Ξέρει
πως για να νικήσεις κάτι δυνατό και παλιό,
πρέπει να το χτυπήσεις
με κάτι πιο παλιό και πιο δυνατό.

6.RA
Κι όπως τα σωθικά των θεών
ματωμένη, λιώνουν και ρέουν, βροχή
γελά δυνατά η Μάγισσα.
Και μόνη της,
με τη δική της θέληση,
ανεβαίνει στην πυρά.
(Ό,τι υπήρξε, θα ξαναϋπάρξει.)

Από την δεύτερη ποιητική συλλογή της βιβλιοκριτικού, συγγραφέως και ποιήτριας Αγγέλας Γαβρίλη, Iridium, εκδόσεις Momentum.

“First Kiss”, Tim Seibles (προτείνει η spirou)

Πολλοί υποστηρίζουν ότι η ποίηση δεν τους συγκινεί. Πραγματικά, το να διαβάζεις ένα ποίημα μόνος σου ίσως να μη σου προσφέρει όσα ο ποιητής ήθελε να σου προσφέρει. Για αυτή την περίπτωση το κανάλι TED-Ed δημιούργησε μια σειρά στην οποία οι ποιητές απαγγέλλουν τα ποιήματά τους, ενώ εμείς παράλληλα βλέπουμε όμορφα animations.