Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη – Κριτική (spoilers)

*Το άρθρο περιέχει spoilers, προχωρήστε με δική σας ευθύνη*

Το υπερηρωικό εγχείρημα που ακούει στο όνομα Marvel Cinematic Universe, φτάνει στο τέλος του μετά από 11 χρόνια και 22 κινηματογραφικές ταινίες. Ασφαλώς και η υπέρογκη εισπρακτική επιτυχία όλων αυτών των ταινιών δεν δύναται να αφήσει το κινηματογραφικό πανί ελεύθερο από τους σούπερ ήρωες  της Marvel (ήδη αρχές Ιουλίου κυκλοφορεί στις αίθουσες ο νέος Spider-man) , ωστόσο σίγουρα η πορεία θα είναι διαφορετική και δύσκολα θα χορτάσουμε ξανά τόσους πολλούς ήρωες ταυτόχρονα. Η αρχή ξεκίνησε το 2008 με τον Iron Man και η σινε-τελεία, ή πιο εύστοχα η άνω σινε-τελεία, μπαίνει έξυπνα από τον ίδιο μια δεκαετία και κάτι ψιλά αργότερα.

Τα αδέρφια Russo απέδειξαν περίτρανα, τόσο με τις δυο συνέχειες του Captain America όσο και με τον Πόλεμο της Αιωνιότητας, ότι έχουν τη δημιουργική στόφα μπολιασμένη με έξτρα geekουλίστικη αισθητική να συνθέτουν με μοναδικό τρόπο χωρίς να κουράζουν πολύπλοκα και δαιδαλώδη σενάρια. Και στην περίπτωση της Τελευταίας Πράξης των Εκδικητών, καταφέρνουν πάλι με περισσή ευκολία να φέρουν όλους τους αγαπημένους ήρωες στην μεγάλη οθόνη και να προσφέρουν αβίαστα ένα υπερθέαμα τριών ωρών (η μεγαλύτερη σε διάρκεια υπερηρωική ταινία όλων των εποχών), το οποίο δύσκολα θα απογοητεύσει τα ταγμένα μαρβελόπαιδα και όχι μόνο.

Η ιστορία χωρίζεται σε τρεις διακριτές πράξεις. Στην πρώτη και πιο αργή βρίσκουμε τους εναπομείναντες χαρακτήρες που επιβίωσαν από το χτύπημα των δακτύλων του Thanos στο φινάλε του Πολέμου της Αιωνιότητας και τον ακόλουθο αφανισμό του μισού πληθυσμού ολόκληρου του πλανήτη, να προσπαθούν αφενός να συνειδητοποιήσουν τον τραγικό αντίκτυπο αυτού του συμβάντος και αφετέρου να οικειοποιηθούν το ναρκισσιστικό πλήγμα που επέφερε η αποτυχία τους να προστατέψουν τον κόσμο. Κάποιοι αποσύρονται προσπαθώντας να λησμονήσουν αυτό που συνέβη και κάποιοι μη μπορώντας να το χωνέψουν προσπαθούν να βρουν τρόπο να το διορθώσουν. Όπως και να έχει όλοι τους προσπαθούν να καλύψουν το συναισθηματικό και υπαρξιακό κενό των δικών τους απωλειών. Με πρωτοστάτη τον Iron Man και έναν Robert Downey Jr. να τον αγκαλιάζει με ένα υποκριτικό κρεσέντο, που όχι μόνο μοιάζει αναλλοίωτο τόσα χρόνια μετά αλλά φαίνεται και να εξελίσσεται, η ομάδα ανασυντίθεται με σκοπό να τροποποιήσει την τραγική εξέλιξη του «snap» του τρελού τιτάνα Thanos. Και κάπου εδώ έχουμε από την μία την είσοδο, ίσως του πιο διφορούμενου και λιγότερο αγαπητού χαρακτήρα του μαρβελοσύμπαντος, της Captain Marvel και από την άλλη την πρώτη μεγάλη spoiler σκηνή.

Στο δεύτερο μέρος έχουμε την υλοποίηση του σχεδίου της ανατροπής του αφανισμού δια μέσου της κατασκευής μια χρονομηχανής και του επακόλουθου ταξιδιού στο χρόνο. Εδώ εντοπίζεται και ένα από τα πιο έξυπνα σεναριακά στοιχεία, αφού με την επιστροφή των ηρώων σε συγκεκριμένες στιγμές του παρελθόντος έχουμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε ξανά παρελθούσες αγαπημένες κινηματογραφικές σεκανς βλέποντάς τες πια με πιο ώριμο και διαφορετικό μάτι. Απώτερος στόχος είναι να πάρουν τα πετράδια οι ήρωες πριν στολίσουν το χρυσό γάντι του Thanos. Έτσι μεταφερόμαστε στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια της μεγάλης μάχης του πρώτου Avengers και ριγούμε παρακολουθώντας την πρώτη μάζωξη των αγαπημένων εκδικητών. Επισκεπτόμαστε την πρώτη συνέχεια του Thor και βλέπουμε μια συγκινητική επανασύνδεση του ξανθού Θεού με την μητέρα του λίγο πριν τον θάνατό της, προσθέτοντας στην χειρότερη ίσως ταινία όλου του MCU μια αξιομνημόνευτη σκηνή. Ταυτόχρονα, άλλη μια οικογενειακή συνάντηση έρχεται με τον Tony Stark που συζητάει με τον πατέρα του λίγο πριν γεννηθεί ο ίδιος και διάολε μας κάνει μάρτυρες της πιο παράξενης, συγκινητικής και νοσταλγικής αγκαλιάς όλου του σύμπαντος. Παράλληλα, ο Captain America έρχεται αντιμέτωπος με τον ξεροκέφαλο εαυτό του και την πιο όμορφη έκδοση των οπίσθιών του ενώ ο Hulk προσπαθεί να πείσει την Αρχαία να του παραδώσει το πετράδι του χρόνου σε χρονική στιγμή που ο Dr. Strange χειρουργούσε αμέριμνος χωρίς να έχει μάθει ακόμα την πραγματική του ταυτότητα.

Ασφαλώς και οι ήρωες καταφέρνουν τον σκοπό τους μαζεύοντας όλα τα πετράδια όμως ερχόμενοι στο δικό μας παρόν φέρνουν μαζί και τον Thanos από το δικό του παρελθόν, μαινόμενο και έτοιμο να αφανίσει ξανά αυτή τη φορά ολόκληρο των πληθυσμό της γης. Ο τρελός τιτάνας χρησιμοποιεί την κόρη του Nebula για να δει τη δική της προδοσία, φουσκώνει από οργή και αφήνοντας πίσω τα ιδεαλιστικά του κίνητρα θέλει αυτή τη φορά να καταστρέψει μια για πάντα όλον τον κόσμο. Στην τρίτη και τελευταία λοιπόν πράξη παρακολουθούμε την επική κατάληξη δια μέσου της τεράστιας μάχης μεταξύ όλου του στρατού του Thanos αλλά και ολάκερου του μαρβελικού σύμπαντος. Εδώ βιώνουμε ένα πανηγύρι οπτικών εφέ και ένα συνονθύλευμα πολεμικών συγκρούσεων χορταίνοντας ωραίες χορογραφημένες μάχες που θα μπορούσαν άνετα να έχουν ξεπηδήσει από τις πολύχρωμες σελίδες ενός κόμικ. Η ατάκα Avengers Assemble διαπερνά κάθε σπιθαμή του κορμιού των απανταχού φαν ακριβώς όπως τα όπλα του Thor ρουφάνε την ενέργεια των κεραυνών!

Όσον αφορά την ανάπτυξη των ηρώων, και πάλι το βάρος της ομάδας σηκώνει στις πλάτες του ο Iron Man, ο οποίος άλλωστε θυσιάζεται για την σωτηρία του κόσμου. Ο χαρακτήρας του αποτελεί ίσως τον πιο ολοκληρωμένο όλου του σύμπαντος περνώντας με ευκολία από την φάση της οργισμένης παραίτησης και συνειδητοποίησης της ήττας μέχρι τον ρόλο του οικογενειάρχη αλλά και του σωτήρα της ανθρωπότητας. Η κωμική μετάλλαξη του ασγκαρντιανού Θεού από την άλλη, ψήγματα της οποίας είχαμε ξεκινήσει να βλέπουμε στο Thor Ragnarok, έχει τη δύναμη να λειτουργήσει διττά είτε εξοργίζοντας τους πιστούς ακόλουθους του που ανέμεναν να τον δουν σε δύναμη ισχύος αντίστοιχης αυτής της αντιπαθούς Captain Marvel είτε απογειώνοντας τον στο πάνθεον των αντι-ηρώων. Η κωμική πινελιά περνάει και από τον χαρακτήρα του Hulk, ευτυχώς όχι στον ίδιο βαθμό, ενώ επιτέλους βλέπουμε την μίξη του σοβαρού επιστήμονα Bruce Banner με το οργισμένο πράσινο κτήνος, που ακούει στο όνομα Professor Hulk. Η Black Widow αποτελεί την συναισθηματική κεντρομόλο δύναμη που δια μέσου της θυσίας της δένει όλη την ομάδα αρμονικά προς την επίτευξη της αποστολής τους. Ταυτόχρονα, επανέρχεται στην επιφάνεια η σχέση της με τον Hawkeye, η ιστορία του οποίου έχει συναισθηματικό βάρος λειτουργώντας όμορφα συνδετικά μεταξύ των δυο ταινιών. Εν αντιθέσει, ο Thanos μετατρέπεται σε μια μορφή αιμοσταγούς μακελάρη πολέμαρχου, πιο πιστή στο πρωτότυπο υλικό και πιο μακριά από τον ιδεαλιστή villain που γνωρίσαμε στον Πόλεμο της Αιωνιότητας.

Επιπρόσθετα, το σενάριο της ταινίας κατορθώνει με σχετικά μεγάλη ακρίβεια και επιτυχία να φέρει σε πέρας το δύσκολο έργο της ομαλής σύνδεσης όλων των ιστοριών των υπερηρώων. Οι χιουμοριστικές ατάκες εναλλάσσονται, όχι πάντα με την ίδια ευστοχία, με πιο δραματουργικά και συναισθηματικά βαριά στοιχεία. Ιδιαίτερη μνεία χρήζουν οι πετυχημένες σινεφίλ αναφορές, οι οποίες περνάνε αβίαστα από τον Μεγάλο Λεμπόφσκι και τον Εξολοθρευτή μέχρι την Επιστροφή στο Μέλλον και τις Εξαιρετικές Περιπέτειες του Μπιλ και Τεντ! Σίγουρα το σενάριο δεν είναι αψεγάδιαστο και αν κάποιος το αναλύσει διεξοδικά μπορεί να βρει ορισμένες τρύπες που σχετίζονται με το ταξίδι στο χρόνο και τα παράδοξα του, αλλά ποιός νοιάζεται για την επιστημονική ακρίβεια μιας ταινίας που περιλαμβάνει ένα ρακούν που στέλνει e-mail?

Η σύγκριση μεταξύ αυτού του τελευταίου κεφαλαίου και της προτελευταίας σύναξης της ομάδας των εκδικητών δύσκολα αποφεύγεται. Φαίνεται ότι η σκοτεινή και απαισιόδοξη χροιά του Πολέμου της Αιωνιότητας αντικαθίσταται σταδιακά στην Τελευταία Πράξη από φωτεινότητα, αισιοδοξία και πολύ περισσότερο χιούμορ. Ναι, μπορεί να έχουμε και εδώ θανάτους ηρώων, όμως ως επί των πλείστων η ολική επαναφορά των αφανισθέντων τους υπερκαλύπτει. Λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι ο Πόλεμος (Infinity War) επιφέρει πολλές απώλειες ενώ η Τελευταία Πράξη αποτελεί απλά το κλείσιμο ενός «παιχνιδιού» (Endgame). Κρίμα γιατί θα ταίριαζε λίγο περισσότερος υπαρξιακός στοχασμός ενισχυμένος με μικρές δόσεις «μαυρίλας» για κλείσιμο.

Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά αν η Τελευταία Πράξη είναι η καλύτερη ταινία του MCU. Σίγουρα, θα υπάρχει μια μερίδα των σκληροπυρηνικών φανατικών των κόμικς που θα ξενερώσει με την μη πιστή μεταφορά της ιστορίας, όμως αυτό αφενός δεν υπήρξε ποτέ ο στόχος των Marvel Studios και αφετέρου ενισχύει τις ταινίες με την ιδιαιτερότητα του αβέβαιου αφού δεν ξέρεις τι περιμένεις να δεις. Και μόνο το γεγονός ότι καταφέρνει να σε κρατήσει στην άκρη του καθίσματος σου για την υπέρμετρη διάρκεια των τριών ωρών και έχει τη δύναμη να σε κάνει να γελάσεις με την καρδιά σου και γιατί όχι να κλάψεις με/για τους αγαπημένους σου ήρωες, είναι αξιομνημόνευτο.

Πέραν του καινούριου Spider-Man που προαναφέρθηκε, αναμένονται και άλλες ταινίες που θα συνεχίσουν το μαρβελικό σύμπαν, όπως οι συνέχειες των Black Panther και Dr. Strange, οι Eternals και ο Shang-Chi, οι (As)guardians of the Galaxy vol.3 αλλά και η ιστορία της Black Widow που προφανώς θα είναι origin story. Όπως και να έχει η Τελευταία Πράξη θα μείνει στην ιστορία ως το φιλμ που κατάφερε να ενώσει με επιτυχία 21 ταινίες και πιθανότατα μπορεί για τη γενιά των millennials να αποτελεί, ότι αποτέλεσε για τη δική μας γενιά η Επιστροφή του Βασιλιά της τριλογίας του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών με ό,τι αυτό συνεπάγεται…