Στάθης Ιντζές – Συνέντευξη με τον εκδότη των Εκδόσεων Ενύπνιο

Οι εκδόσεις Ενύπνιο στον έναν χρόνο λειτουργίας τους μετρούν ήδη εφτά τίτλους ξένης και εγχώριας λογοτεχνίας. Πίσω από τα απολαυστικά βιβλία με τα χαρτονένια εξώφυλλα βρίσκεται η ψυχή των εκδόσεων, ο συγγραφέας – μεταφραστής Στάθης Ιντζές, με τον οποίο είχα την τιμή και την χαρά να κάνω μια απολαυστική κουβέντα.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί αρκετοί νεοσύστατοι εκδοτικοί οίκοι, όλοι με το προσωπικό τους στίγμα χαράζουν μια ξεχωριστή πορεία. Οι εκδόσεις Ενύπνιο ξεχωρίζουν σίγουρα και για το όνομά τους. Θέλετε να μας πείτε τι σημαίνει η επωνυμία σας και ποιες συνθήκες ευνόησαν την δημιουργία του εκδοτικού σας;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το όνομα των εκδόσεων προέρχεται από το ομώνυμο ορχηστρικό του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Το Ενύπνιο, ως εκδοτικό εγχείρημα, προέκυψε από την αγάπη και το μεράκι για το βιβλίο. Αυτό είναι που χρειάζεται, αρχικά, για να ασχοληθεί κάποιος με το αντικείμενο.

ΕΡ: Πρέπει να αγαπάτε πολύ το βιβλίο, και αν κρίνω από την ποιότητα των γραπτών και των μεταφράσεών σας και τον αναγνώστη, για να μπείτε σε ένα τέτοιο ρίσκο στα ασταθή χρόνια της οικονομικής κρίσης. Δεν σας προβλημάτισε ούτε στιγμή το μέλλον μιας καινούργιας επιχείρησης, ειδικά στον εκδοτικό τομέα, που το αγοραστικό κοινό είναι περιορισμένο;

ΑΠ: Η ίδρυση ενός εκδοτικού οίκου, ειδικά για την εποχή που διανύουμε, αν το δούμε αποστασιοποιημένα δεν είναι μια τόσο καλή ιδέα. Ωστόσο, κάποιος που “ανδρώθηκε” επαγγελματικά μέσα στην κρίση -πράγμα που σημαίνει αυτομάτως ότι οι προσδοκίες για ευημερία είναι εν γνώσει του ελάχιστες- και έχοντας ήδη μια εξαετή εμπειρία στον εκδοτικό χώρο, μπορεί να “ρισκάρει” να εκπληρώσει το όνειρό του χωρίς πολλά προαπαιτούμενα. Μιλάμε πάντα για προσωπικά εκδοτικά εγχειρήματα που στην καλύτερη περίπτωση εκτός από τον εκδότη, υποστηρίζονται από ένα στενό δίκτυο εξωτερικών συνεργατών (επιμελητές, μεταφραστές κ.α.).

ΕΡ: Μετράτε ήδη εφτά τίτλους σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα, κλείσατε μόλις τον ένα χρόνο ζωής τον Ιούλιο. Ποια είναι η στάση του αναγνωστικού κοινού ως προς τις εκδοτικές σας επιλογές;

ΑΠ: Μέχρι στιγμής υπάρχει μια πολύ θετική πορεία των τίτλων που έχουμε εκδώσει στον πρώτο μας χρόνο και οι αναγνώστες φαίνεται να έχουν αγκαλιάσει τις επιλογές μας. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε -κάτι σαν στοίχημα- είναι να εκδίδουμε σχεδόν ισάριθμα βιβλία Ξένων και Ελλήνων συγγραφέων. Είναι μείζον, κατά την άποψή μου, να υποστηρίζεται εκδοτικά το καλό ελληνικό βιβλίο. Μόνο έτσι μπορεί να πάει μπροστά η εθνική μας λογοτεχνία.

ΕΡ: Ωραία πάσα για την επόμενη ερώτηση! Κοιτάζοντας τους τίτλους σας βλέπω ετερόκλητες επιλογές. Από την μία κλασική, ή και όχι τόσο, ξένη λογοτεχνία, από την άλλη σύγχρονους Έλληνες συγγραφείς. Θα συνεχίσετε σε αυτή την ρότα;

ΑΠ: Ο στόχος για το επόμενο εξάμηνο είναι να συνεχίσουμε στο ίδιο επίπεδο, ποιοτικά και θεματικά, και ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον να γίνει ένα μικρό “άνοιγμα” σε μη λογοτεχνικούς τίτλους.

ΕΡ: Υπάρχει κάποιο βιβλίο που θα θέλατε να εκδώσετε;

ΑΠ: Υπάρχει ένα απωθημένο. Πρόκειται για ένα βιβλίο Γάλλου συγγραφέα που λάτρεψα ως αναγνώστης και λείπει από την ελληνική αγορά.

ΕΡ: Τι να περιμένουμε από την νέα εκδοτική περίοδο;

ΑΠ: Καταρχήν την μετάφραση ενός εμβληματικού μεξικανικού βιβλίου. Πρόκεται για το “Los de abajo” του Mariano Azuela, σε μετάφραση Σταμάτη Πολενάκη. Είναι μια ιστορία που λαμβάνει χώρα στα 1911, την περίοδο της Μεξικανικής Επανάστασης. Θα ακολουθήσει σίγουρα ένα αφήγημα και μια συλλογή διηγημάτων Ελλήνων συγγραφέων, μια ανατύπωση ενός ποιητικού βιβλίου και ένας ακόμα ξένος τίτλος, πολύ σύγχρονος αυτήν τη φορά, ενός Δανού συγγραφέα.

ΕΡ: Ενας γονιός δύσκολα ξεχωρίζει τα παιδιά του, υπάρχει όμως κάποιο βιβλίο που να αγαπάτε λίγο περισσότερο;

ΑΠ: Θα έλεγα ότι έχω μια “αδυναμία” στο πρώτο μας βιβλίο, “Στις όχθες του Σάβου“, του Λάζα Λαζάρεβιτς, προφανώς γιατί είναι ο πρώτος τίτλος των εκδόσεων. Η έκδοσή του, που θα σήμαινε και την ίδρυση του Ενυπνίου, προέκυψε μέσα από πολλή δουλειά -ατελείωτες ώρες φροντίδας- χωρίς να γνωρίζει κανείς την πολύ θερμή υποδοχή που θα του επεφύλασσε το αναγνωστικό κοινό και οι κριτικοί.

Όντως ιδιαίτερο βιβλίο, αρκετά κοντά στα δικά μας πεζογραφικά ρεύματα και ταυτόχρονα αρκετά μακριά. Υπάρχει μια μοναδικότητα σε κάθε λαό των Βαλκανίων που εν τέλει αντί να μας διαχωρίζει μάλλον μας εννοεί. Εγώ ξεχωρίζω το βιβλίο της Βάσως Καλαντίδου “Στην Πέτρα Χαραγμένα“. Σπάνιο αφηγηματικό ταλέντο και πολύ ιδιαίτερο θέμα.

ΕΡ: Τώρα στα μεταφραστικά, δεν θα μπορούσα να μην ρωτήσω, καθώς αυτός είναι και ο δικός μου κλάδος. Από ποιες γλώσσες μεταφράζετε;

ΑΠ: Μεταφράζω από τα ισπανικά κυρίως και από τα αγγλικά δευτερευόντως. Ωστόσο θα ήθελα να κάνω σαφές ότι δεν θεωρώ τον εαυτό μου επαγγελματία μεταφραστή. Όλες μου οι μεταφράσεις έχουν προκύψει από μια ιδιαίτερη αγάπη προς τον μεταφραζόμενο συγγραφέα. Δεν μου έχει ανατεθεί ποτέ μετάφραση κατά παραγγελία και δεν θα μπορούσα να αντεπεξέλθω. Είναι μια δουλειά που απαιτεί αφοσίωση.

ΕΡ: Το γεγονός ότι μεταφράζετε για προσωπικούς σας λόγους και όχι βιοποριστικούς δίνει έναν ρομαντικό χαρακτήρα στην δουλειά σας. Τι αποκομίζετε από την διαδικασία της μετάφρασης;

ΑΠ: Η μετάφραση είναι μια συνεχής πηγή γνώσεων. Η πιο ενδιαφέρουσα παράμετρος για μένα είναι η έρευνα που απαιτείται για να αποδοθεί σωστά η κάθε αράδα, ο κάθε στίχος που πίσω του κρύβει ένα ιστορικό γεγονός, μια γλωσσική ιδιαιτερότητα, κάτι από την προσωπική ζωή του συγγραφέα.

ΕΡ: Έχετε κάποιο μεταφραστικό απωθημένο;

ΑΠ: Ως μεταφραστής, δεν θα το έλεγα. Από το πόστο του εκδότη όμως θα συνεχίσω να εκδίδω τίτλους που με συγκινούν, αναθέτοντας τις μεταφράσεις σε επαγγελματίες μεταφραστές.

ΕΡ: Εκτός από μεταφραστής και ψυχή των εκδόσεων Ενύπνιο, είστε και ο ίδιος συγγραφέας. Τι αποκομίζετε από την συγγραφή, τι σας εμπνέει και γιατί, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, έχετε παραμείνει πιστός στη μικρή φόρμα;

ΑΠ: Η συγγραφή είναι το οξυγόνο μου. Νιώθω ελεύθερος όταν γράφω. Προσπαθώ να παραμείνω συνεπής, παρά τον φόρτο εργασίας που κουβαλά το επάγγελμα του εκδότη. Η κλίση στη μικρή φόρμα θα έλεγα ότι είναι αποτέλεσμα ενός κράματος. Της λογοτεχνικής παράδοσης που έχουμε, της παιδείας που έχουμε λάβει (διδασκόμαστε αποσπασματικά κείμενα σε όλη τη μαθητική μας πορεία – εν αντιθέσει με μαθητές άλλων χωρών που καλούνται συστηματικά να κάνουν περιλήψεις ογκωδέστατων βιβλίων στο πλαίσιο του μαθήματος) και της σύγχρονης πραγματικότητας (ο ρυθμός των πληροφοριών που δεχόμαστε είναι καταιγιστικός και στιγμιαίος). Αυτό που με εμπνέει είναι το όραμα που υπάρχει πίσω από τα βιβλία των συγγραφέων που θαυμάζω, είτε αυτοί είναι κλασικοί, είτε -τις περισσότερες φορές- σύγχρονοι και εκκεντρικοί.

ΕΡ: Ξεχωρίζετε κάποιο βιβλίο σας και αν ναι, γιατί;

ΑΠ: Δεν θα έλεγα ότι ξεχωρίζω κάποιο συγκεκριμένα. Μια ιδιαιτερότητα υπάρχει ίσως στο ποιητικό μου βιβλίο, “Gadium“, το οποίο είναι αποτέλεσμα πενταετούς εργασίας και έρευνας.

ΕΡ: Θα διαβάσουμε σύντομα και κάτι άλλο δικό σας;

ΑΠ: Το νέο μου βιβλίο αναμένεται να κυκλοφορήσει το φθινόπωρο από εκδοτικό οίκο που θαυμάζω. Εικάζω ότι θα ανακοινωθεί ως το τέλος του καλοκαιριού. Πρόκειται για μια συλλογή σύντομων διηγημάτων.

ΕΡ: Αυτό κι αν είναι νέο! Καλοτάξιδο, εύχομαι! Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας και την καλή διάθεση!

ΑΠ: Κι εγώ σας ευχαριστώ για το κάλεσμα και τις ενδιαφέρουσες ερωτήσεις. Σας εύχομαι να συνεχίσετε τη σημαντική σας συμβολή στον χώρο του βιβλίου με την ίδια όρεξη και αποτελεσματικότητα!